نوای بامداد — به نقل از خبرگزاری مهر
مریم سالاری، خبرنگار مهر: پسته یکی از محصولات استراتژیک و ارزشمند کشاورزی ایران است که نقش بسزایی در صادرات غیرنفتی کشور و اقتصاد مناطق تولیدکننده دارد. شهرستان مهولات در استان خراسان رضوی بهعنوان یکی از قطبهای اصلی تولید پسته کشور شناخته میشود و به واسطه شرایط اقلیمی مناسب، خاک حاصلخیز و تجربه طولانی کشاورزان، توانسته جایگاه برجستهای در این حوزه کسب کند.
پسته برای کشاورزان مه ولات تنها یک محصول زراعی نیست; بلکه منبع اصلی درآمد و معیشت بسیاری از خانواده ها محسوب می شود بیش از ۶۰ درصد از تولیدات کشاورزی این شهرستان به پسته اختصاص دارد که بیانگر وابستگی شدید اقتصاد محلی به این محصول است این وابستگی اقتصادی ضرورت مدیریت دقیق و حمایت ویژه از کشاورزان را افزایش می دهد
از سوی دیگر پسته در مه ولات جایگاه فرهنگی نیز دارد و مناسبات اجتماعی و اقتصادی منطقه تا حد زیادی حول محور تولید و تجارت این محصول شکل گرفته است تابستان های گرم و زمستان های معتدل مه ولات شرایط ایده آلی برای رشد گونه های مختلف پسته فراهم کرده و این اقلیم به عنوان مزیت رقابتی منطقه در بازارهای ملی و جهانی مطرح است
صادرات پسته مه ولات علاوه بر اینکه برای کشاورزان سودآور است فرصت های شغلی و اقتصادی قابل توجهی برای فعالان صنایع وابسته بخصوص واحدهای فرآوری و بسته بندی ایجاد کرده است این صنایع با افزایش ارزش افزوده محصول باعث توسعه پایدار و ارتقای کیفیت حضور پسته مه ولات در بازارهای جهانی می شوند
با وجود جایگاه ممتاز پسته چالش هایی جدی در مسیر توسعه این صنعت در مه ولات وجود دارد که مهم ترین آنها کمبود آب قطعی مکرر برق در فصل برداشت هزینه های بالای تولید و نقش پررنگ واسطه ها در کاهش سود کشاورزان است این مشکلات علاوه بر تهدید منافع کشاورزان ریسک های جدی برای پایداری تولید این محصول استراتژیک ایجاد کرده است
محسن زنگنه نماینده مردم تربت حیدریه زاوه و مه ولات در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اهمیت پسته در اقتصاد شهرستان مه ولات اظهار داشت که باوجود جایگاه برتر استان خراسان رضوی در تولید پسته مدیریت یکپارچه و متمرکز برای بهره برداری بهینه این محصول وجود ندارد وی افزود استان خراسان رضوی بیش از نیاز خود برق تولید می کند اما به دلیل ناترازی شبکه کشوری حدود ۱۳۰۰ مگاوات کسری دارد که این مساله مشکلاتی برای بهره برداران ایجاد کرده است
نماینده مجلس اضافه کرد که طرحی برای جبران این کسری برق با همکاری دولت و بخش خصوصی شامل بهره وری موتورهای کولرهای آبی تعویض لامپ های معابر با لامپ های ال ای دی راه اندازی بخش حرارتی نیروگاه ها و استفاده از انرژی خورشیدی در دست اجراست که می تواند مشکل قطعی برق را کاهش دهد
حسن باشی مدیر جهاد کشاورزی مه ولات اعلام کرد که تاکنون بیش از ۶۰ درصد محصول پسته سال جاری شهرستان توسط ۶ هزار کشاورز برداشت شده و حدود ۶۶ هزار تن پسته تر تولید شده است وی افزود پیش بینی می شود تا پایان مهرماه حدود ۲۰ هزار تن پسته خشک به ارزش تقریبی ۱۵ هزار میلیارد تومان روانه بازار شود که رقم قابل توجهی در اقتصاد منطقه است
باشی اشاره کرد که شهرستان مه ولات با بیش از ۱۰۰ واحد فعال فرآوری پسته قطب اول استان در این زمینه است و بخش زیادی از واحدها به گازکشی مجهز شده اند تا فرآوری با انرژی پاک و به صورت مستمر انجام شود در فصل برداشت ۳۲۵ هزار لیتر گازوئیل برای ترمینال های فاقد گازکشی توزیع شده تا مشکلی در فرآوری ایجاد نشود
یکی از مهم ترین تحولات اخیر در فرآوری پسته مه ولات توسعه نرم افزار بومی "پیسته" است که توسط تیم نرم افزاری محلی طراحی شده و توانسته با حذف فرآیندهای سنتی و اتوماسیون کامل دقت و سرعت مدیریت ترمینال های پسته را بهبود بخشد این سامانه هوشمند با ثبت دقیق اطلاعات باغات ارسال پیامک های خودکار و کاهش خطاهای انسانی رضایت کشاورزان و بهره برداران را افزایش داده است
تولیدکنندگان نمونه شهرستان از جمله علی حیدربیگی نیز با اشاره به برداشت بالای ۴۲ تن پسته تر در هکتار تاکید کردند که علی رغم ظرفیت های بالقوه مشکلاتی چون قطعی مکرر برق چاه ها کم آبی هزینه های بالای تولید و وجود دلالان تهدیدی جدی برای کشاورزان است
حیدربیگی افزود که بسیاری از کشاورزان در داخل باغات زندگی می کنند و قطعی برق تنها به چاه ها آسیب نمی زند بلکه زندگی آنان را نیز مختل می کند وی خواستار توجه ویژه مسئولان و کاهش خاموشی ها شد تا ضمن حفظ بهره وری زندگی کشاورزان نیز بهبود یابد
با توجه به اهمیت اقتصادی فرهنگی و اجتماعی پسته در مه ولات لزوم توجه دولت و بخش خصوصی به توسعه زیرساخت های انرژی مکانیزاسیون کشاورزی و حمایت های علمی و فناوری بیش از پیش احساس می شود تجربه نشان داده است که مدیریت علمی و فناوری محور نقش تعیین کننده ای در افزایش بهره وری کیفیت محصول و توسعه پایدار دارد
از این رو توسعه فناوری های نوین در تولید فرآوری و مدیریت منابع آب و انرژی می تواند گام موثری در تحقق پایداری این صنعت راهبردی در مه ولات باشد و باعث تثبیت جایگاه ایران در بازارهای جهانی پسته شود
در پایان حمایت های مستمر از کشاورزان و تقویت صنایع وابسته در کنار رفع مشکلات زیرساختی کلید موفقیت و توسعه پایدار پسته مه ولات خواهد بود
